Okres nauczania początkowego jest szczególnie ważnym etapem w rozwoju dziecka .W tym okresie przebywa ono drogę rozwoju od dzieciństwa po początek dorastania. Dalszy jego rozwój i powodzenie w szkole i w życiu zależeć będą od osiągniętego rozwoju psychicznego ,wiedzy i umiejętności ,zainteresowań oraz motywacji do dalszej nauki .Praca pedagogiczna musi uwzględniać swoiste właściwości rozwojowe dziecka w młodszym wieku szkolnym ,a te sprowadzają się do tego, że podstawą jego pojęć i wyobrażeń o świecie jest jego własna aktywność i działalność.
Skuteczność oddziaływań pedagogicznych jest uwarunkowana umiejętnością zaspakajania przez nauczyciela wielostronnych potrzeb rozwojowych takich jak: :potrzeba bezpieczeństwa ,aktywności poznawczej i ruchowej, uznania, szacunku i ekspresji. Należy pamiętać, że praca dydaktyczno - wychowawcza klasach ?-??? jest prowadzona w okresie szczególnej plastyczności psychiki ucznia i jego podatności na oddziaływanie pedagogiczne ,a zatem procesy nauczania-uczenia się ,wychowania oraz różnorodne formy pracy opiekuńczo-wychowawczej powinny ściśle łączyć się ze sobą i zmierzać do ukształtowania jego osobowości.
Zgodnie z założeniami "Podstawy programowej "zreformowanego systemu oświaty z dnia 1.09.1999 r. kształcenie na pierwszym etapie edukacyjnym przyjęło charakter zintegrowany .Oznacza to,że nauczyciel organizuje zajęcia według ustalonego przez siebie planu,dostosowując czas zajęć i przerw do aktywności uczniów,zachowując ciągłość nauczania i doskonalenia podstawowych umiejętności dziecka.Najpełniej ducha idei zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej oddała Maria Cackowska w opracowaniu pt."Integralny system nauczania początkowego".Autorka wskazuje,że nadrzedną ideą zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej ma być nie tyle ilość przyswajanej wiedzy,lecz przede wszystkim jej jakość,wartość oraz możliwość jej wykorzystania w różnych sytuacjach.Nowoczesne nauczanie winno być nastawione na pobudzanie,aktywizowanie i rozwijanie działalności poznawczej ucznia w procesie nauczania-uczenia,rozwijania jego twórczych postaw, skłanianie do podejmowania różnorodnych działań,zaznajamianie z systemem wartości i kształtowanie przekonań o konieczności ich przestrzegania we własnym postepowaniu,wdrażanie do współżycia i współdzialania w w grupach rówieśniczych,podejmowania działań dla innych ludzi oraz kształtowanie trwałych motywów i chęci uczenia się.
Szczególnie ważne jest uczenie dzieci sposobów rozwiązywania różnorodnych problemów,umiejętności samodzielnego planowania rozmaitych strategii postępowania i zachowań twórczych,które są podstawą zdobywania nowej wiedzy i umiejętności.Taka organizacja nauczania sprzyja także rozwijaniu zdolności intelektualnych oraz emocjonalnej sfery osobowości.
Charakter nauczania zintegrowanego sprzyja wszechstronnemu rozwojowi osobowości dzieci i przygotowuje je skutecznie do nauki na wyższych szczeblach kształcenia.
Edukacja zintegrowana jest pojmowana wieloaspektowo ,jako :
- integralna edukacja dzieci zdrowych pełnosprawnych z dziećmi o zaburzonym rozwoju (w ramach jednej klasy w szkole masowej )
- integracja wszystkich zabiegów edukacyjnych wokół osoby dziecka i jego rozwoju we wszystkich sferach rozwoju :fizycznej, psychicznej, emocjonalnej, intelektualnej ,moralnej
- integracja nauczania z wychowaniem zmierzająca do jednorazowej realizacji celów poznawczych i wychowawczych w kształceniu.
- integracja treści edukacji, co powoduje rezygnację z podziału na tradycyjne przedmioty nauczania ,a praca uczniów koncentruje się wokół wybranego pojęcia przyjętego za pojęcie bazowe(np. Jesienne przemiany-hasło kręgu tematycznego).
- integracja zespołu klasowego,który powinien być dla wszystkich dzieci autentycznym środowiskiem życia,aktywności i rozwoju.
- integracja środowisk życia dziecka,czyli oddziaływań szkoły,domu rodzinnego,grupy rówieśniczej i innych środowisk.
- integracja wszystkich podmiotów uczestniczących w procesie edukacyjnym uczniów,nauczycieli i rodziców.
- integracja wychowania przedszkolnego i nauczania początkowego.
Doskonałe warunki do wcielania i praktykowania założeń programowych "Zreformowanego systemu oświaty" panują w szkołach integracyjnych.Tu,w naturalnych warunkach uczą się i bawią razem,zarówno dzieci prawidłowo rozwijające się,jak i uczniowie,którzy przejawiają w różnym stopniu nasilone deficyty rozwojowe.
Wspólne przebywanie dzieci o zróżnicowanej sprawności umysłowej,psychicznej i fizycznej kształtuje w dzieciach wrażliwość, empatię,otwartą i szczerą postawę wobec innych.W klasach integracyjnych nauczania zintegrowanego obowiązuje ocena opisowa i werbalna.Zakłada ona,żekażda forma oceny powinna mobilizować ucznia do pracy.Zawiera informacje o tym,co dziecko zrobiło dobrze,jakie umiejętności już opanowało,nad czym musi jeszcze popracować.Dziecko oceniane jest w stosunku do swoich postępów,a nie jest porównywane do swoich kolegów.
Ważną formą pracy w klasie jest praca w grupach. Sprzyja ona integracji zespołu klasowego.Wykonywane przez członków grupy zadania można dopasować do indywidualnych potrzeb dziecka z dysfunkcjami,jak i dziecka zdolnego.Łączenie w jednym zespole klasowym tak różnych uczniów wymaga obecności dwóch nauczycieli:prowadzącego i wspierającego.Współpraca dwóch nauczycieli jest bardzo trudna,wymaga cierpliwości,elastyczności,wyrozumiałości,wzajemnej wymiany informacji i doświadczeń, a także poszukiwania nowych form i metod pracy.
Opracowała:mgr Anna Urban |